Formaldehit — một khí vô hình nhưng rất phổ biến — có thể len lỏi vào không gian sinh hoạt của trẻ qua đồ chơi, nội thất, sơn tường… Theo Báo VietNamNet, gần 2.000 thú bông “Baby Three” đã bị tiêu hủy vì chứa formaldehit vượt ngưỡng an toàn, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ. Vậy formaldehit là gì, tác động của formaldehit đến trẻ em, và đâu là biện pháp giảm tác động thiết thực mà cha mẹ nên kiểm tra ngay? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp đầy đủ.
Formaldehit là gì và vì sao trẻ em dễ bị ảnh hưởng?
Formaldehit (công thức hóa học: HCHO) là một khí không màu, có mùi hăng đặc trưng, dễ bay hơi và hòa tan trong nước hoặc alcohol. Nó thường được sử dụng trong sản xuất keo dán, gỗ ép, MDF, sơn, vải xử lý chống nhăn. Theo định nghĩa quốc tế, formaldehit là một trong các chất gây ung thư nhóm 1 theo WHO / IARC nếu tiếp xúc lâu dài ở nồng độ cao.
Trẻ em dễ bị ảnh hưởng hơn người lớn bởi vì:
- Hệ hô hấp, miễn dịch & thận của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng đào thải độc tố kém hơn.
- Trẻ thường chơi, nằm sát mặt đất và tiếp xúc gần các bề mặt phát thải.
Trọng lượng cơ thể nhỏ hơn nên cùng một mức phơi nhiễm, tỷ lệ gây hại tương đối lớn hơn.
Trẻ dành phần lớn thời gian trong nhà hoặc phòng kín — nơi formaldehit dễ tích tụ.
Nguồn phát thải formaldehit phổ biến trong không gian sống của trẻ
Một số đối tượng thường xuyên phát thải formaldehit quanh trẻ nhỏ:
- Đồ nội thất mới: giường, tủ, bàn học, ván MDF, ván ép có keo chứa formaldehit hoặc urea-formaldehit.
- Đồ chơi, thú nhồi bông, quần áo: có thể chứa chất chống nhăn, keo, xử lý hóa học.
- Sơn tường, rèm cửa, nệm, thảm trải sàn: bề mặt sơn mới hoặc vật liệu phủ bề mặt thường thải khí độc chậm trong thời gian dài.
- Không gian kín, ít thông gió: nếu phòng không mở cửa, không có hệ thống thông gió, formaldehit sẽ tích tụ và gây hại nhiều hơn.
3 Tác động của formaldehit đến trẻ em
1. Ảnh hưởng đến hệ hô hấp và miễn dịch
Formaldehit có thể gây kích ứng mũi, họng, làm trẻ ho, hắt hơi, khò khè hoặc bị viêm xoang. Ở trẻ có tiền sử hen hoặc dị ứng, formaldehit có thể kích hoạt cơn hen hoặc làm triệu chứng trầm trọng hơn. Do đó, bốmẹ nên có những biện pháp phòng ngừa để bảo vệ hệ hô hấp cho con trẻ.
2. Kích ứng da và mắt
Formaldehit không chỉ tác động qua đường hô hấp mà còn gây kích ứng da và niêm mạc mắt. Trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện như ngứa, nổi mẩn đỏ, khô rát, châm chích da, đặc biệt ở vùng cổ, mặt, hoặc tay – những nơi thường xuyên tiếp xúc với không khí hoặc đồ vật có chứa formaldehit.
Theo Báo Tuổi Trẻ, nhiều sản phẩm tiêu dùng như đồ chơi nhựa, thú nhồi bông, hoặc quần áo trẻ em từng bị cảnh báo chứa formaldehit vượt ngưỡng cho phép, tiềm ẩn nguy cơ kích ứng nghiêm trọng ở trẻ nhỏ.
Đọc thêm: Nên dùng máy lọc không khí cho trẻ sơ sinh không?
3. Dễ mắc các bệnh mãn tính
Phơi nhiễm kéo dài với nồng độ formaldehit cao có thể làm tăng nguy cơ viêm phế quản mãn, dị ứng hô hấp kéo dài hoặc làm tổn thương niêm mạc đường hô hấp. Theo WHO, formaldehit được xếp vào nhóm chất gây ung thư nhóm 1 — tức là có bằng chứng rõ ràng về khả năng gây ung thư ở người nếu tiếp xúc kéo dài.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám do nghi ngờ ngộ độc formaldehit
Cần đưa trẻ đi khám ngay khi có nghi ngờ ngộ độc formaldehyde nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng sau:
- Mức độ nhẹ: mờ mắt, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, chảy nước mắt, ngứa mắt, ho, đau rát họng, kích ứng da như ngứa, nổi mẩn đỏ, da khô bong tróc, khó thở, thở khò khè.
- Mức độ nặng hơn: ho dai dẳng, khàn giọng, đau tức ngực, khó thở rõ rệt, đồng tử giãn, tay chân run, tim đập nhanh, huyết áp giảm, hôn mê, mất ý thức.
- Biểu hiện cấp cứu: khó thở nặng, tím tái quanh môi, co giật, rối loạn ý thức, suy hô hấp hoặc các triệu chứng suy giảm thể trạng rõ rệt.
Ngoài ra, khi trẻ có các triệu chứng nặng như nôn mửa kéo dài, đau bụng dữ dội, khó thở, co giật, hoặc thay đổi trạng thái tinh thần thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được xử lý kịp thời. Trong khi chờ cấp cứu, cần mở cửa thông thoáng, đưa trẻ ra nơi không khí trong lành, giữ trẻ nằm thoải mái và theo dõi sát tình trạng sức khỏe
Đọc thêm: Tác hại của Formaldehyde là gì? Cách giảm thiểu Formaldehyde cho không gian sống
Cách kiểm tra đồ chơi và quần áo trẻ có formaldehit
Để giảm rủi ro, cha mẹ có thể thử các cách sau:
- Kiểm tra nhãn mác và chứng nhận: các sản phẩm đồ chơi và quần áo nên có ghi “không chứa formaldehit” hoặc đạt tiêu chuẩn như OEKO-TEX, tiêu chuẩn quốc gia cho trẻ em.
- Mùi và phản ứng ban đầu: nếu đồ chơi/quần áo mới có mùi hăng, khiến trẻ hắt hơi, chảy nước mắt khi ngửi gần là dấu hiệu khả nghi.
Gửi mẫu đi kiểm định: các phòng thí nghiệm dệt may có thể kiểm tra hàm lượng formaldehit theo chuẩn ISO 14184-1/2 hoặc tiêu chuẩn quốc gia. - Thử nghiệm thủ công: phun nhẹ nước lên sản phẩm mới, nếu có mùi hăng tỏa ra mạnh hơn khi hơi ấm lên là tín hiệu có thể có formaldehit.
- Sử dụng dụng cụ đo: Bạn có thể mua bộ test nhanh formaldehyde (Formaldehyde Test Kit) tại các cửa hàng thiết bị y tế hoặc sàn thương mại điện tử để phát hiện nhanh đồ chơi có phát thải formaldehyde có vượt ngưỡng an toàn hay không.
Biện pháp giảm tác động của formaldehit đến trẻ em
Duy trì không gian sống thông thoáng
Mở cửa sổ hàng ngày, sử dụng quạt hút hoặc hệ thống thông gió giúp khí độc như formaldehit thoát ra ngoài nhanh hơn. Cha mẹ nên ưu tiên ánh sáng tự nhiên và không đặt đồ mới trong phòng kín lâu ngày.
Đọc thêm: Giải pháp máy cấp khí tươi cho bà bầu
Giặt sạch quần áo và đồ chơi mới
Cách xử lý quần áo mới và đồ chơi bằng vải để loại bỏ formaldehyde như sau:
- Giặt quần áo mới 2–3 lần trước khi mặc: Dùng nước ấm (30–40°C) giúp formaldehyde hòa tan nhanh hơn. Thêm 1/2 chén giấm hoặc baking soda vào nước giặt để trung hòa hóa chất còn sót lại.
- Với đồ chơi bằng vải: Giặt tương tự bằng xà phòng dịu nhẹ, rồi phơi dưới nắng để formaldehyde bay hơi tự nhiên.
Lưu ý: Không nên để đồ chơi hoặc quần áo mới gần bé khi chưa giặt, đặc biệt trong phòng kín hoặc có điều hòa, vì khí formaldehyde dễ tích tụ lại. Việc giặt kỹ và phơi khô ngoài trời không chỉ giúp loại bỏ mùi hăng khó chịu, mà còn giảm đáng kể lượng formaldehyde, giúp bé an toàn và dễ chịu hơn khi sử dụng.
Sử dụng máy lọc và cấp khí tươi AirProce AC-160 để giảm formaldehit cho trẻ
Để giảm tác động của formaldehit đến trẻ em, cha mẹ nên trang bị máy lọc không khí và cấp khí tươi AirProce AC-160 – giải pháp toàn diện giúp loại bỏ khí độc, tăng oxy sạch và bảo vệ hệ hô hấp non nớt của bé.
AC-160 tích hợp 3 chức năng trong 1: lọc không khí – cấp khí tươi – sưởi ấm, giúp duy trì môi trường sống lành mạnh quanh năm. Hệ thống lọc 4 tầng cao cấp từ các thương hiệu uy tín như 3M (Mỹ), AHLSTROM MUNKSJO (Phần Lan) và CIRCUL-AIRE (Canada) cho khả năng loại bỏ 99,99% bụi siêu mịn PM0.3, VOCs và khí formaldehit – tác nhân chính gây kích ứng hô hấp ở trẻ.
Bên cạnh đó, chế độ cấp khí tươi chủ động giúp duy trì lượng CO₂ dưới 1000ppm, đảm bảo không khí giàu oxy, tránh tình trạng ngột ngạt trong phòng kín. Máy vận hành êm ái chỉ 22–29 dB, phù hợp đặt trong phòng ngủ của trẻ, không ảnh hưởng đến giấc ngủ hoặc sinh hoạt hàng ngày.
Đặc biệt, AirProce AC-160 có bộ sưởi gốm PTC giữ ấm khí tươi vào mùa lạnh mà không làm khô da – rất thích hợp cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Với 5 mức trộn gió linh hoạt, chế độ Auto tự điều chỉnh theo chất lượng không khí, và cách sử dụng đơn giản, máy đảm bảo môi trường sống luôn trong lành, ổn định và an toàn tuyệt đối cho con.
Đọc thêm: Top máy lọc không khí tốt cho em bé được nhiều mẹ tin dùng
Lời kết
Formaldehit có thể âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp của trẻ, đặc biệt khi bé tiếp xúc thường xuyên với đồ chơi, quần áo mới hoặc không khí trong nhà kém lưu thông. Vì vậy, cha mẹ cần chủ động bảo vệ con bằng những bước nhỏ nhưng hiệu quả — giặt sạch đồ mới, thông gió thường xuyên và sử dụng máy lọc không khí AirProce để loại bỏ formaldehit, bụi mịn và các chất độc hại.
Một bầu không khí trong lành – an toàn – không formaldehit chính là món quà quý giá nhất cha mẹ có thể dành cho con.
FAQs
- Formaldehit có trong đồ chơi trẻ em không?
Có thể — nhiều đồ chơi vải, nhựa dùng keo, chất xử lý chứa formaldehit để chống mốc hoặc giữ màu. - Làm sao biết phòng trẻ có formaldehit cao?
Triệu chứng như ho, chảy nước mắt, mệt mỏi khi vào phòng mới; dùng thiết bị đo khí formaldehit chuyên dụng là cách chính xác nhất. - Cây xanh nào giúp hấp thụ formaldehit?
Một số cây như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý có khả năng hấp thụ VOCs và formaldehit ở mức vừa phải — nên kết hợp với máy lọc không khí để hiệu quả cao hơn. - Máy lọc không khí có loại bỏ hoàn toàn formaldehit không?
Không thể loại bỏ 100%, nhưng máy có than hoạt tính + catalyst + cảm biến tốt có thể giảm đáng kể nồng độ formaldehit trong phòng kín. - Có cần kiểm định định kỳ nồng độ formaldehit trong phòng trẻ không?
Có — nhất là sau cải tạo, sơn sửa, hoặc mua đồ mới. Kiểm định mỗi 6 – 12 tháng hoặc khi có dấu hiệu bất thường là giải pháp an toàn.
