Theo Báo VietNamNet, gần 2.000 thú bông “Baby Three” đã bị tiêu hủy vì chứa formaldehit vượt ngưỡng an toàn, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em. Vậy formaldehit là gì, tác hại của nó ra sao, và đâu là biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit để bảo vệ sức khỏe và môi trường? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Formaldehit là gì và tại sao cần cẩn trọng khi sử dụng?
Formaldehit (công thức hoá học: HCHO) là một chất khí không màu, mùi hăng, dễ hòa tan trong nước hoặc alcohol. Nó thường được sử dụng dưới dạng dung dịch (formalin) hoặc các hợp chất cho phép giải phóng formaldehit trong nhiều ứng dụng. Theo OSHA, giới hạn cho phép trong không khí là 0,75 ppm trong 8 giờ làm việc trung bình (TWA) và 2 ppm trong 15 phút (short-term exposure limit).
Bởi vì formaldehit là chất có khả năng gây độc đối với hệ hô hấp, da và mắt, việc áp dụng biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe người dùng và môi trường xung quanh.
Đọc thêm: Formaldehyde là gì? Dấu hiệu và cách loại bỏ “chất độc ẩn” trong không gian sống gia đình
Khi nào nên dùng formaldehit?
Formaldehit không phải là chất nên dùng bừa bãi; nó chỉ phù hợp trong những tình huống cần thiết và có kiểm soát:
1. Khi sản xuất hoặc ứng dụng công nghiệp, y tế, phòng thí nghiệm
Formaldehit được dùng trong sản xuất nhựa, keo dính, vải chống nhăn, giấy, sơn, chất nhuộm. Trong y tế và phòng thí nghiệm, nó còn dùng để bảo quản mẫu mô, khử trùng, giúp kéo dài tuổi.
Đọc thêm: Tiêu chuẩn Formaldehyde WHO: 2 Chỉ Số An Toàn
2. Khi điều kiện an toàn đã được đảm bảo
Việc sử dụng formaldehit chỉ nên thực hiện trong môi trường có hệ thống thông gió hoặc hút khí, dùng trang bị bảo hộ như khẩu trang chống khí, găng tay, kính, và tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng, thời gian tiếp xúc.
3. Khi tránh sử dụng trong khu vực sinh hoạt, nội thất dân dụng
Ở nhà, văn phòng, lớp học hoặc nơi có trẻ nhỏ và người nhạy cảm, không nên dùng formaldehit vì khí nó dễ lan tỏa. Thay vào đó, nên chọn vật liệu không phát thải formaldehit hoặc có phát thải rất thấp.
Nguy cơ phơi nhiễm formaldehit trong đời sống hàng ngày
Một số nguồn phát thải formaldehit phổ biến gồm:
- Vật liệu xây dựng và nội thất mới: gỗ ép, ván MDF, tủ, bàn ghế, sàn công nghiệp, rèm cửa, thảm trải sàn.
- Sơn, keo dán và chất phủ bề mặt: chứa hợp chất aldehyde giúp tăng độ bền nhưng đồng thời phát tán khí độc.
- Sản phẩm gia dụng và dệt may: quần áo chống nhăn, rèm, nệm, hoặc một số chất tẩy rửa, mỹ phẩm.
Các dấu hiệu cảnh báo khi phơi nhiễm formaldehit:
- Mắt cay, chảy nước mắt, hắt hơi hoặc ho liên tục.
- Cổ họng khô, khàn tiếng, khó thở hoặc cảm giác rát mũi.
- Da bị kích ứng, nổi mẩn đỏ hoặc ngứa sau khi tiếp xúc.
Đọc thêm: Formaldehyde gây ung thư là gì? Nguyên nhân và cách phòng tránh hiệu quả
Đối tượng nhạy cảm dễ bị ảnh hưởng:
- Trẻ nhỏ và người cao tuổi do hệ hô hấp yếu hơn.
- Người mắc bệnh viêm xoang, hen suyễn, dị ứng – dễ phản ứng mạnh với khí formaldehit.
- Phụ nữ mang thai – cần tránh không gian có nồng độ formaldehit cao để giảm rủi ro sức khỏe.
5 Biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit
Để giảm nguy cơ phơi nhiễm formaldehit trong nhà, bạn có thể áp dụng ngay những biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit dưới đây:
1. Kiểm soát nguồn phát thải formaldehit trong nhà
Nguồn phát thải chính thường đến từ gỗ ép, ván MDF, keo dán, và sơn công nghiệp. Hãy tránh chọn sản phẩm chứa hàm lượng formaldehit cao, đặc biệt là đồ nội thất giá rẻ không đạt chứng nhận.
Hãy ưu tiên vật liệu phát thải thấp, đạt tiêu chuẩn E1/E0 hoặc có nhãn “Low Emission”. Khi mua nội thất mới, nên để không gian thông thoáng ít nhất 2–4 tuần trước khi sử dụng thường xuyên.
Đọc thêm: Làm gì khi formaldehyde vượt mức an toàn? 3 bước giúp không khí trong lành trở lại
2. Giữ không gian sống luôn thông thoáng
Không khí tù đọng khiến formaldehit tích tụ và khó phân tán. Việc mở cửa sổ, dùng quạt hút hoặc hệ thống thông gió cơ khí giúp khí độc thoát ra nhanh hơn. Bạn có thể kết hợp trồng cây xanh lọc khí như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý — chúng hỗ trợ giảm formaldehit trong nhà mới tự nhiên mà vẫn thẩm mỹ.
3. Ổn định nhiệt độ và độ ẩm trong nhà
Formaldehit bay hơi mạnh hơn trong môi trường nóng ẩm. Vì vậy, việc duy trì nhiệt độ ổn định (22–26°C) và độ ẩm khoảng 40–60% là rất quan trọng. Gợi ý từ các chuyên gia là sử dụng máy hút ẩm vào mùa mưa hoặc điều hòa có cảm biến độ ẩm, giúp hạn chế khí độc phát tán và giữ môi trường dễ chịu.
4. Sử dụng đồ bảo hộ khi tiếp xúc formaldehyde
Khi phải sơn, dán, hoặc vệ sinh bề mặt có chứa formaldehit, đừng chủ quan. Cần trang bị:
- Khẩu trang lọc khí độc (loại có than hoạt tính hoặc lọc hữu cơ).
- Găng tay nitrile chống thấm hóa chất.
- Kính bảo hộ và áo dài tay để tránh kích ứng da và mắt.
Những bước đơn giản này giúp ngăn hấp thụ formaldehit qua da và hô hấp, đặc biệt trong không gian làm việc kín.
5. Dùng máy lọc không khí giảm formaldehit
Một máy lọc không khí chất lượng cao với màng lọc than hoạt tính hoặc than xúc tác có thể loại bỏ formaldehit và VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi) hiệu quả. Nên chọn:
- Máy có cảm biến formaldehit và khả năng hiển thị nồng độ theo thời gian thực.
- Công nghệ lọc đa tầng (HEPA + than hoạt tính + xúc tác lạnh/nhiệt).
AC-160 – Giải pháp lọc sạch formaldehit hiệu quả trong không gian sống
Trong các biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit, việc đầu tư một máy lọc không khí chuyên dụng là cách hiệu quả nhất để giảm khí độc trong nhà. AirProce AC-160 nổi bật nhờ khả năng lọc sạch 99,99% bụi siêu mịn PM0.3, loại bỏ formaldehit và VOCs, đồng thời duy trì CO₂ dưới 1000 ppm – mức lý tưởng cho sức khỏe.
Máy được trang bị 4 tầng lọc cao cấp (từ 3M, AHLSTROM MUNKSJO, CIRCUL-AIRE) cùng động cơ EBM Papst Đức hoạt động êm ái, bền bỉ đến 10 năm. Nhờ cảm biến thông minh và chế độ Auto, AC-160 tự động điều chỉnh lưu lượng khí tươi giúp không khí trong căn hộ kín luôn sạch và an toàn. Đây chính là giải pháp toàn diện giúp kiểm soát formaldehit hiệu quả, bảo vệ sức khỏe gia đình và môi trường sống hiện đại.
Lời kết
Việc áp dụng đúng biện pháp an toàn khi sử dụng formaldehit không chỉ giúp bạn và gia đình tránh được nguy cơ phơi nhiễm khí độc mà còn góp phần bảo vệ môi trường sống lâu dài. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ như chọn vật liệu “low emission”, giữ nhà thông thoáng và đầu tư máy lọc không khí chuyên dụng như AirProce AC-160 để đảm bảo không khí luôn trong lành, an toàn cho sức khỏe. Một không gian sạch – lành mạnh chính là nền tảng cho cuộc sống chất lượng mỗi ngày.
FAQs
- Formaldehit có nguy hiểm không nếu tiếp xúc trong thời gian ngắn?
Có. Ngay cả khi tiếp xúc trong thời gian ngắn, formaldehit có thể gây kích ứng mắt, mũi, họng và da. Nếu nồng độ cao, người hít phải có thể bị đau đầu, buồn nôn hoặc khó thở. - Làm thế nào để biết trong nhà có formaldehit?
Bạn có thể nhận biết qua mùi hăng khó chịu hoặc các triệu chứng như cay mắt, ho, mệt mỏi. Tuy nhiên, để xác định chính xác nồng độ formaldehit, nên dùng máy đo khí độc chuyên dụng hoặc nhờ đơn vị kiểm định môi trường hỗ trợ. - Cây xanh có giúp giảm formaldehit không?
Có, nhưng chỉ ở mức hạn chế. Một số cây như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý có thể hấp thụ một phần nhỏ formaldehit. Tuy nhiên, để xử lý hiệu quả trong không gian kín, bạn nên kết hợp thêm máy lọc không khí có than hoạt tính. - Biện pháp nào hiệu quả nhất để giảm formaldehit trong nhà mới?
Cách hiệu quả nhất là thông gió thường xuyên, duy trì nhiệt độ – độ ẩm ổn định và sử dụng máy lọc không khí chuyên dụng như AirProce AC-160 để loại bỏ khí độc nhanh và triệt để. - Khi nào nên kiểm tra lại nồng độ formaldehit trong nhà?
Bạn nên kiểm tra sau khi cải tạo, sơn sửa, hoặc mua sắm nội thất mới, đặc biệt trong 3–6 tháng đầu – giai đoạn khí formaldehit phát tán mạnh nhất.
