Formaldehyde là một hợp chất hóa học thường được dùng trong sản xuất gỗ công nghiệp, sơn tường, keo dán hay nhiều vật liệu xây dựng khác. Vấn đề nằm ở chỗ, chất này rất dễ bay hơi và tồn tại trong không khí mà mắt thường khó nhận biết. Nếu vượt quá nồng độ formaldehyde cho phép, không khí trong nhà có thể trở thành “môi trường độc hại”. Vì vậy, việc kiểm soát lượng formaldehyde phát thải từ vật liệu và duy trì chất lượng không khí trong ngưỡng an toàn đóng vai trò cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe gia đình bạn.
Formaldehyde có ở đâu? Nồng độ cho phép
Trong đời sống hằng ngày, formaldehyde xuất hiện phổ biến hơn chúng ta tưởng. Chất này thường có trong nội thất gỗ công nghiệp, ván ép, ván MDF, tủ bếp hay bàn ghế dán keo. Ngoài ra, formaldehyde trong sơn tường và keo dán cũng là nguồn phát thải lớn, đặc biệt ở những ngôi nhà mới xây hoặc vừa sửa sang. Điểm nguy hiểm là formaldehyde dễ bay hơi, phát tán liên tục ra môi trường xung quanh và tích tụ dần trong không gian kín như phòng ngủ, phòng khách hay văn phòng làm việc.
Nồng độ formaldehyde cho phép theo các tổ chức y tế
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nồng độ formaldehyde cho phép trong không khí sinh hoạt là ≤ 0,1 mg/m³. Nếu vượt qua mức này, cơ thể dễ xuất hiện các triệu chứng như cay mắt, đau họng, ho khan. Tại Mỹ, Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) cũng khuyến nghị mức tương tự. Còn ở Việt Nam, nồng độ formaldehyde trong không khí trong nhà không được vượt quá 0,08 mg/m³ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Vì sao cần kiểm soát nồng độ formaldehyde?
Trong môi trường kín như nhà ở hoặc văn phòng, formaldehyde có thể tích tụ mà không dễ nhận ra. Không ít trường hợp, các gia đình vừa hoàn thiện nội thất gỗ công nghiệp hoặc mới sơn sửa nhà đã gặp tình trạng đau đầu, khó thở chỉ sau vài ngày sinh hoạt. Điều này cho thấy kiểm soát nồng độ formaldehyde cho phép là yếu tố sống còn để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nhiều người dù không nhận thấy mùi hắc rõ rệt vẫn có thể hít phải formaldehyde trong thời gian dài. Điều này làm tăng nguy cơ kích ứng đường hô hấp, đau đầu, buồn nôn, và nếu kéo dài còn dẫn đến các bệnh về hô hấp và tăng nguy cơ ung thư họng, phổi, thậm chí ảnh hưởng đến mẹ bầu và thai nhi. Do đó, việc kiểm soát nồng độ formaldehyde cho phép không chỉ là tiêu chuẩn kỹ thuật, mà còn là yếu tố quyết định để đảm bảo một không gian sống an toàn cho cả gia đình.
Tiêu chuẩn phát thải formaldehyde
Tiêu chuẩn phát thải formaldehyde trong gỗ công nghiệp
Trong sản xuất gỗ công nghiệp (MDF, HDF, ván dăm…), keo dán chứa formaldehyde là nguồn chính phát thải khí độc. Để kiểm soát nồng độ formaldehyde cho phép, quốc tế quy định các mức chuẩn phát thải:
- E2: Hàm lượng formaldehyde ≤ 5,0 mg/L (cao, ít an toàn, nhiều nước đã cấm).
- E1: Hàm lượng formaldehyde ≤ 1,5 mg/L (được sử dụng phổ biến, an toàn hơn cho nội thất).
- E0: Hàm lượng formaldehyde ≤ 0,5 mg/L (mức rất thấp, an toàn cho không gian sống, thường dùng trong các sản phẩm cao cấp, nội thất trẻ em).
Ngoài EN 717-1 (châu Âu), Nhật Bản có tiêu chuẩn JIS F**★★★★**, Mỹ có quy định CARB Phase II. Điểm chung của các chuẩn này là siết chặt phát thải formaldehyde để bảo vệ sức khỏe người dùng.
Khuyến nghị: Khi lựa chọn đồ nội thất, người tiêu dùng nên ưu tiên sản phẩm đạt chuẩn E0/E1, vì chúng đảm bảo hàm lượng phát thải dưới ngưỡng gây hại. Đặc biệt trong phòng ngủ, phòng trẻ em, mức E0 là khuyến nghị an toàn.
Nồng độ phát thải formaldehyde trong sơn tường, keo dán
Không chỉ gỗ công nghiệp, sơn tường và keo dán cũng là nguồn phát thải formaldehyde lớn. Nhiều loại sơn, keo giá rẻ thường chứa VOCs (hợp chất hữu cơ dễ bay hơi), trong đó có formaldehyde.
- Quy chuẩn: Nhiều nước áp dụng ngưỡng VOC tối đa 30–50 g/L với sơn nội thất, đồng thời hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn formaldehyde.
- Nhãn “Low VOC”: Chỉ sản phẩm có hàm lượng VOC thấp hơn mức quy định, giảm phát thải ra không khí.
- Nhãn “No added formaldehyde”: Sản phẩm không bổ sung formaldehyde trong quá trình sản xuất, an toàn hơn cho người dùng.
Khuyến nghị: Việc chọn sơn và keo đạt chuẩn low VOC hoặc no added formaldehyde không chỉ giảm ô nhiễm không khí trong nhà mà còn hạn chế các triệu chứng như cay mắt, khó thở, dị ứng da – vốn thường gặp khi nồng độ formaldehyde vượt ngưỡng cho phép.
Quy chuẩn phát thải formaldehyde của các nước
Mỗi quốc gia và khu vực có bộ tiêu chuẩn riêng để kiểm soát formaldehyde:
- Châu Âu (EN 717-1): quy định mức E0, E1, E2, phổ biến trong gỗ công nghiệp.
- Nhật Bản (JIS, F**★★★★)**: gắn nhãn sao cho sản phẩm, F★★★★ là mức an toàn cao nhất.
- Mỹ (CARB Phase II, TSCA Title VI): rất nghiêm ngặt, áp dụng cho toàn bộ sản phẩm gỗ ép nhập khẩu và sản xuất trong nước.
- Việt Nam (QCVN 06:2022/BXD): quy định nồng độ formaldehyde trong không khí trong nhà ≤ 0,08 mg/m³.
Khuyến nghị: Việc nắm rõ quy chuẩn giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định thông minh khi mua nội thất, sơn hay keo dán. Chỉ số phát thải không chỉ là “con số kỹ thuật” mà trực tiếp quyết định chất lượng không khí trong nhà và nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến formaldehyde.
Những tình huống cần kiểm tra và kiểm soát Formaldehyde
Sau khi sơn sửa, lắp đặt nội thất mới
Khi bạn vừa hoàn thiện việc sơn sửa hoặc trang bị đồ nội thất mới, việc đo nồng độ formaldehyde là rất cần thiết. Các vật liệu này có thể thải ra lượng lớn formaldehyde, gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí.
Khi có triệu chứng kích ứng
Nếu bạn hoặc những người sống/làm việc trong không gian đó có các triệu chứng như cay mắt, khó thở, hay ngứa mũi, họng, đây có thể là dấu hiệu vượt quá nồng độ formaldehyde cho phép.
Đo định kỳ tại môi trường công cộng
Để đảm bảo môi trường an toàn về lâu dài, cần tiến hành đo định kỳ nồng độ formaldehyde, nhất là tại các không gian công cộng như văn phòng, nhà trẻ và trường học.
Phương pháp test formaldehyde trong không khí
Để biết không gian sống của bạn có an toàn hay không, cần tiến hành phương pháp test để đo nồng độ formaldehyde cho phép:
- Thiết bị đo cầm tay: giúp phát hiện nhanh nồng độ formaldehyde tại chỗ, phù hợp dùng trong gia đình.
- Dịch vụ đo kiểm chuyên nghiệp: sử dụng thiết bị chuẩn phòng thí nghiệm để xác định chính xác mức phát thải, đặc biệt cần thiết cho văn phòng, trường học, nhà trẻ.
Máy lọc không khí khử formaldehyde
Để duy trì nồng độ formaldehyde cho phép trong nhà, việc sử dụng máy lọc không khí chuyên dụng là giải pháp được nhiều chuyên gia khuyến nghị. Dưới đây là 3 thiết bị nổi bật giúp xử lý formaldehyde và các chất ô nhiễm hiệu quả:
Máy lọc không khí AirProce AI-700
Máy lọc không khí AI-700 có hiệu suất khử aldehyde vượt trội với chỉ số Formaldehyde CCM > 16.000 mg và CADR formaldehyde đạt 543 m³/h. Ngoài formaldehyde, máy còn xử lý bụi mịn, TVOC, benzen nhờ hệ thống lọc ba lớp (HEPA H11 + 8,5 kg than hoạt tính). Đây là lựa chọn phù hợp cho gia đình muốn nhanh chóng đưa chất lượng không khí về ngưỡng an toàn.
→ Đọc thêm: Hiệu quả khử formaldehyde của máy lọc không khí AI-700
Máy lọc không khí AirProce AI-600
Với CADR formaldehyde 300 m³/h, máy lọc không khí AI-600 tập trung vào khả năng khử formaldehyde và mùi hôi trong không gian kín. Điểm nổi bật là chỉ số thanh lọc liên tục với Formaldehyde CCM > 1.022.000 mg, cao gấp 85 lần tiêu chuẩn quốc gia. Máy giúp duy trì môi trường trong lành, đảm bảo nồng độ formaldehyde trong không khí luôn nằm trong mức cho phép.
→ Review máy lọc không khí AI-600 chi tiết từ A-Z
Máy cấp khí tươi SmartVent
Khác với hai mẫu trên, SmartVent chú trọng vào việc cấp khí tươi liên tục từ ngoài trời kết hợp lọc sạch bụi PM2.5 >99.9%i, vi khuẩn, mùi và formaldehyde. Máy được tích hợp cảm biến giám sát chất lượng không khí theo thời gian thực, giúp người dùng dễ dàng kiểm soát và duy trì nồng độ formaldehyde cho phép trong không gian sống.
FAQs
- Nồng độ formaldehyde cho phép trong không khí tại Việt Nam là bao nhiêu?
Theo QCVN 06:2009/BXD, nồng độ formaldehyde cho phép trong không khí sinh hoạt tại Việt Nam không được vượt quá 0,08 mg/m³. Vượt mức này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. - Làm thế nào để kiểm soát nồng độ formaldehyde trong nhà?
Bạn có thể kiểm soát nồng độ formaldehyde cho phép bằng cách chọn vật liệu nội thất đạt chuẩn E0/E1, dùng sơn tường low-VOC và kết hợp với máy lọc không khí khử formaldehyde.
Kết luận
Việc kiểm soát và duy trì nồng độ formaldehyde cho phép không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe đường hô hấp mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm lâu dài. Chủ động lựa chọn vật liệu an toàn và sử dụng thiết bị lọc khí thông minh sẽ là giải pháp bền vững cho một không gian sống trong lành.
