Ít ai ngờ rằng chiếc áo mới, ga trải giường hay rèm cửa “thơm mùi vải mới” lại có thể chứa formaldehit – chất hóa học được dùng để xử lý vải nhằm chống nhăn, giữ dáng, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ với làn da và sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá formaldehit trong vải là gì, vì sao nó có mặt trong quần áo, ảnh hưởng đến người dùng như thế nào và cách nhận biết & hạn chế tiếp xúc với nó trong đời sống hàng ngày.
Formaldehit trong vải là gì?
Formaldehit (công thức hóa học: HCHO) là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp hóa chất. Trong lĩnh vực dệt may, formaldehit trong vải được xử lý lên bề mặt sợi vải hoặc dệt kèm vào sợi để giúp sản phẩm không nhăn, giữ form lâu, kháng co rút, chống mốc và giữ màu ổn định hơn khi giặt.
Khi vải mới được xử lý bằng formaldehit, một phần chất này có thể tồn dư trên sợi vải. Dư lượng đó có thể bay hơi trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp với da – điều khiến formaldehit trong vải trở thành mối lo ngại trong chăm sóc sức khỏe cá nhân.
Vì sao formaldehit được dùng trong vải và quần áo?
Formaldehit được ứng dụng trong vải vì nó mang lại nhiều tiện ích về mặt kỹ thuật và kinh tế:
- Chống nhăn và giữ dáng: Vải xử lý formaldehit sau khi giặt ít bị nhăn, dễ bảo quản, không cần là thường xuyên – rất phù hợp các loại sơ mi, váy công sở, đồng phục.
- Giảm co rút và chống co giãn không kiểm soát: Formaldehit giúp giữ kích thước vải ổn định khi giặt, phơi hoặc trong điều kiện nhiệt độ biến đổi.
- Giữ màu và chống mốc: Hóa chất hỗ trợ giữ màu bền và hạn chế sự phát triển vi khuẩn, nấm mốc trong vải ẩm ướt.
- Chi phí thấp và hiệu quả cao: So với các chất xử lý vải “xanh” hoặc tự nhiên, việc dùng formaldehit rẻ hơn, dễ ứng dụng trong quy mô công nghiệp lớn.
Do đó, nhiều loại vải chống nhăn, vải “giữ form”, vải nội thất dễ chứa formaldehit dư thừa hay vải nhập khẩu nhiễm formaldehit – đặc biệt khi sản xuất nhanh, kiểm tra không chặt.
Formaldehit trong vải ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Ảnh hưởng đến da và hệ miễn dịch
Khi tiếp xúc trực tiếp với formaldehit trong vải, da có thể phản ứng bằng cách ngứa, nổi mẩn đỏ, rát hoặc bong tróc, đặc biệt ở vùng da mỏng như cổ, nách, bẹn. Với người có cơ địa nhạy cảm hoặc dùng nhiều quần áo mới (ví dụ trẻ nhỏ), tình trạng viêm da tiếp xúc có thể xảy ra nhiều hơn. Theo báo cáo của GAO (Mỹ), tiếp xúc da với formaldehit trong quần áo là nguyên nhân phổ biến gây dị ứng da, eczema và viêm da kích ứng
Một nghiên cứu tại Việt Nam cũng đánh giá rằng, so với hít thở, tiếp xúc qua da (dermal exposure) chiếm tỷ lệ cao hơn trong việc hấp thụ formaldehit khi mặc quần áo, đặc biệt ở trẻ nhỏ (tiếp xúc da cao gấp khoảng 4 lần) so với người lớn.
Ảnh hưởng đến hệ hô hấp và mắt
Formaldehit dễ bay hơi; khi quần áo mới chứa chất này được mặc, đặc biệt trong không gian kín hoặc tủ quần áo khép kín, hơi formaldehit trong vải có thể thoát ra và gây kích thích niêm mạc mắt, mũi, họng. Người tiếp xúc có thể bị cay mắt, ho, khô họng, nghẹt mũi hoặc khó thở. Trong nghiên cứu về phát thải hóa chất từ vải, formaldehit được xếp vào nhóm VOC (Volatile Organic Compounds), làm tăng nguy cơ ảnh hưởng hô hấp trong không gian khép kín.
Đọc thêm: Tác hại của Formaldehyde là gì? Cách giảm thiểu Formaldehyde cho không gian sống
Gây ung thư và rối loạn nội tiết
Nhiều nghiên cứu quốc tế và trong nước đã chỉ ra rằng formaldehit là chất gây ung thư nhóm 1, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp vào nhóm có bằng chứng rõ ràng gây ung thư ở người. Khi tích tụ lâu dài trong cơ thể, formaldehit có thể làm tổn thương DNA, tăng nguy cơ mắc ung thư mũi – họng, phổi và da.
Không chỉ dừng lại ở đó, formaldehit trong vải còn ảnh hưởng mạnh đến hệ nội tiết và sức khỏe sinh sản, đặc biệt là ở phụ nữ, mẹ bầu:
- Rối loạn kinh nguyệt: Tiếp xúc thường xuyên với formaldehit có thể phá vỡ sự cân bằng hormone, khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều.
- Giảm khả năng thụ thai: Rối loạn rụng trứng và suy giảm chất lượng trứng có thể xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với hàm lượng formaldehit cao trong thời gian dài.
Tổn thương buồng trứng: Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa formaldehit và rối loạn chức năng buồng trứng, làm tăng nguy cơ vô sinh hoặc mãn kinh sớm.
Theo Báo Công Thương, formaldehit dù ở nồng độ thấp nhưng tiếp xúc liên tục qua không khí hoặc qua da vẫn có thể gây rối loạn nội tiết và biến đổi tế bào, đặc biệt ở nhóm phụ nữ và trẻ nhỏ – những đối tượng có cơ địa nhạy cảm hơn.
Đọc thêm: Giải pháp máy cấp khí tươi cho bà bầu
Cách nhận biết và hạn chế formaldehit trong vải
Quan sát nhãn mác và loại vải
Khi mua quần áo, bạn nên tìm các nhãn và chứng chỉ an toàn như OEKO-TEX Standard 100, GOTS, hoặc các nhãn “formaldehyde-free”. Tránh vải quảng cáo là “chống nhăn vĩnh viễn”, “giữ form lâu”, “ít cần ủi” vì những loại này thường được xử lý bằng hóa chất chứa formaldehit. Formaldehit trong vải thường có nồng độ từ 20 ppm trở lên theo chuẩn quốc tế, dưới 20 ppm được xem như không tồn tại formaldehit.
Nhận biết qua mùi và cảm giác khi mặc
Nếu quần áo mới có mùi hăng nồng, mùi keo hoặc hóa chất khó chịu, rất có thể chúng chứa dư lượng formaldehit trong vải. Khi mặc, nếu bạn cảm thấy ngứa, rát hoặc da bị kích ứng nhẹ, đó là dấu hiệu cơ thể đang phản ứng với formaldehit còn tồn đọng trong sợi vải.
Những người có làn da nhạy cảm hoặc dễ dị ứng thường nhận thấy rõ các biểu hiện này hơn, đặc biệt ở vùng cổ, nách hoặc tay – nơi quần áo tiếp xúc trực tiếp và lâu nhất với da.
Kiểm tra bằng nước giặt hoặc kit thử
Bạn có thể ngâm quần áo mới trong nước ấm hoặc pha dung dịch giấm loãng, sau đó quan sát xem có mùi hắc bốc lên hoặc nước đổi màu không – nếu có, rất có thể vải chứa dư formaldehit. Ngoài ra, kit thử formaldehit hiện nay giúp kiểm tra nhanh lượng formaldehit từ vải – nếu dung dịch đổi màu theo chỉ dẫn, đó là dấu hiệu formaldehit hiện diện.
3 Cách hạn chế formaldehit trong vải mà ai cũng nên biết
Giặt và phơi quần áo mới trước khi sử dụng
Một trong những cách đơn giản nhất để hạn chế chất formaldehit trong vải là giặt lại quần áo mới. Hãy giặt ít nhất 1–2 lần quần áo mới với nước ấm và xà phòng nhẹ, sau đó phơi nơi thoáng khí, tránh sấy khô trong phòng kín. Nhiều nghiên cứu cho thấy giặt lần đầu tiên có thể giảm đến 60-90% lượng formaldehit dư thừa trên vải.
Đọc thêm: Than Hoạt Tính Khử Formaldehyde: 4 Giải Pháp Hiệu Quả Cho Không Khí Sạch
Xây dựng thói quen sống an toàn và thông minh
Để giảm tiếp xúc với formaldehit trong vải, hãy ưu tiên chọn quần áo từ thương hiệu uy tín, có chứng nhận an toàn như Oeko-Tex Standard 100. Tránh mua hàng giá rẻ, không rõ nguồn gốc vì có thể chứa nhiều hóa chất bảo quản.
Sau khi mua, giặt và phơi quần áo mới ở nơi thoáng khí, tránh để lâu trong tủ kín để formaldehit bay hơi bớt. Những thói quen nhỏ này giúp bảo vệ làn da và sức khỏe hô hấp cho cả gia đình.
Duy trì môi trường sống trong lành với máy lọc và cấp khí tươi AirProce AC-160
Để hạn chế formaldehit trong vải và không khí sinh hoạt, việc duy trì môi trường sống trong lành là yếu tố quan trọng. AirProce AC-160 mang đến giải pháp toàn diện khi kết hợp lọc không khí – cấp khí tươi – sưởi ấm trong cùng một thiết bị.
Với hệ thống lọc 4 tầng cao cấp từ 3M (Mỹ), AHLSTROM MUNKSJO (Phần Lan) và CIRCUL-AIRE (Canada), AC-160 loại bỏ tới 99,99% bụi siêu mịn PM0.3 và khí độc như formaldehit, VOC, đồng thời duy trì nồng độ CO₂ luôn dưới 1000 ppm – mức lý tưởng cho sức khỏe và làn da.
Nhờ đó, không chỉ quần áo mà không gian sống cũng được bảo vệ khỏi formaldehit, mang lại bầu không khí tinh khiết và an toàn cho cả gia đình.
Lời kết
Formaldehit trong vải có thể âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là da và hệ hô hấp nếu tiếp xúc thường xuyên. Vì vậy, lựa chọn sản phẩm vải an toàn, giặt phơi đúng cách và duy trì không gian sống trong lành là bước bảo vệ cần thiết. Với AirProce AC-160, bạn có thể an tâm tận hưởng bầu không khí sạch, giảm thiểu formaldehit và các chất độc hại trong ngôi nhà – nơi an toàn và khỏe mạnh cho cả gia đình.
FAQs
- Formaldehit trong vải có gây hại khi mặc thường xuyên không?
Có. Tiếp xúc lâu dài với formaldehit trong vải có thể gây kích ứng da, khô họng, ho, hoặc thậm chí rối loạn nội tiết nếu mặc đồ chứa dư lượng cao. - Làm sao để nhận biết quần áo có chứa formaldehit?
Hãy chú ý mùi hăng, mùi keo nồng khi mở túi quần áo mới, hoặc cảm giác ngứa rát khi mặc. Ngoài ra, bạn có thể dùng kit thử formaldehit để kiểm tra nhanh. - Giặt quần áo mới có loại bỏ hoàn toàn formaldehit không?
Giặt với nước ấm và phơi thoáng khí có thể loại bỏ 60–90% lượng formaldehit dư, nhưng không hoàn toàn nếu vải chứa nhiều hóa chất chống nhăn. - Máy lọc không khí có giúp giảm formaldehit trong nhà không?
Có. Các thiết bị như AirProce AC-160, AirProce AI-600 và AI-700 được trang bị màng lọc HEPA và than hoạt tính giúp loại bỏ formaldehit, VOC và bụi siêu mịn PM0.3, duy trì không khí trong lành, bảo vệ làn da và hệ hô hấp. - Loại vải nào ít chứa formaldehit nhất?
Các loại vải tự nhiên như cotton hữu cơ, lanh (linen), bamboo hoặc vải có chứng nhận Oeko-Tex Standard 100 thường có lượng formaldehit thấp hoặc không chứa chất này.
