Ẩn mình trong sơn tường, đồ gỗ công nghiệp và nhiều vật liệu nội thất, formaldehyde là thủ phạm âm thầm gây hại cho sức khỏe. Chỉ cần tiếp xúc lâu dài, cơ thể có nguy cơ đối mặt với hàng loạt bệnh liên quan đến formaldehyde như bệnh hô hấp, kích ứng da, suy giảm miễn dịch và ung thư.
Bài viết này sẽ giúp bạn trang bị kiến thức để nhận diện và phòng tránh, duy trì một không gian sống an toàn.
Vì sao formaldehyde độc hại?
Formaldehyde là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), thường có mặt trong sơn tường, gỗ công nghiệp, keo dán và nhiều loại vật liệu nội thất. Vấn đề là chất formaldehyde trong không khí hầu như không màu, chỉ có mùi hăng nhẹ, khiến chúng ta khó phát hiện dù đang hít phải mỗi ngày.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ngưỡng an toàn của formaldehyde chỉ ở mức 0,1 mg/m³; vượt ngưỡng này đã có thể gây cay mắt, ho khan, đau họng. Khi nồng độ tăng trên 1 mg/m³, formaldehyde ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng hơn, từ viêm đường hô hấp mạn tính đến tổn thương da.
→ Tìm hiểu thêm formaldehyde là gì
Formaldehyde ảnh hưởng đường hô hấp như thế nào?
Do có khả năng tan mạnh trong nước, formaldehyde khi hít phải sẽ nhanh chóng hòa tan trong lớp dịch nhầy của mũi, họng và khí quản. Quá trình này sinh ra acid formic và các gốc tự do, gây kích ứng niêm mạc, khiến người tiếp xúc cảm thấy tức ngực, khó thở, ho kéo dài. Nếu phơi nhiễm lâu dài, các phản ứng viêm liên tục có thể dẫn đến bệnh liên quan đến formaldehyde như viêm phế quản mạn tính, hen suyễn hoặc ung thư mũi – họng.
Vì sao formaldehyde gây hại cho da?
Không chỉ ảnh hưởng hô hấp, formaldehyde còn gây kích ứng trực tiếp lên da. Đây là chất có tính phản ứng cao, dễ liên kết với protein trong da, làm thay đổi cấu trúc và gây khô da, nổi mẩn đỏ hoặc viêm da dị ứng. Với những người có cơ địa nhạy cảm, chỉ cần tiếp xúc ở nồng độ thấp cũng có thể bùng phát triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí kéo dài dai dẳng.
Các bệnh liên quan đến formaldehyde
Trong nhóm bệnh liên quan đến formaldehyde, các bệnh hô hấp chiếm tỷ lệ cao nhất. Khi hít phải chất formaldehyde trong không khí, niêm mạc mũi và họng dễ bị kích ứng, gây ho khan, khó thở, viêm phế quản, thậm chí hen suyễn. Nếu tiếp xúc lâu dài, người bệnh có thể phát triển viêm đường hô hấp mạn tính, suy giảm chức năng phổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Bệnh hô hấp
Nhóm bệnh hô hấp là phổ biến nhất trong danh sách bệnh liên quan đến formaldehyde. Khi hít phải, formaldehyde gây kích ứng niêm mạc mũi, họng, dẫn đến các triệu chứng như ho khan, khó thở, viêm phế quản, hen suyễn. Nếu tiếp xúc kéo dài, người bệnh có thể phát triển viêm đường hô hấp mạn tính hoặc suy giảm chức năng phổi.
Các bệnh về mắt và da
Tiếp xúc thường xuyên với chất formaldehyde trong không khí hoặc formaldehyde trong nội thất có thể gây kích ứng mắt và da. Người tiếp xúc thường gặp tình trạng cay mắt, chảy nước mắt, mờ mắt tạm thời. Trên da, formaldehyde dễ liên kết với protein, gây khô da, nổi mẩn đỏ, viêm da dị ứng hoặc phát ban. Đây là những bệnh liên quan đến formaldehyde ở mức độ nhẹ nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Bệnh thần kinh và ảnh hưởng hệ miễn dịch
Ngoài các tác động trực tiếp, formaldehyde còn có khả năng gây rối loạn hệ thần kinh và làm suy yếu hệ miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy, người tiếp xúc lâu dài với chất formaldehyde trong không khí có nguy cơ cao bị đau đầu, chóng mặt, giảm khả năng tập trung, mất ngủ và rối loạn trí nhớ. Hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng, làm cơ thể dễ mắc bệnh viêm nhiễm hơn. Đây là một dạng bệnh liên quan đến formaldehyde ít được chú ý nhưng có tác động âm thầm, kéo dài.
Nguy cơ ung thư
Nguy hiểm nhất trong nhóm bệnh liên quan đến formaldehyde chính là ung thư. Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp formaldehyde vào nhóm 1, là chất gây ung thư cho người. Các nghiên cứu y tế cho thấy, tiếp xúc lâu dài với formaldehyde làm tăng nguy cơ ung thư mũi – họng và bệnh bạch cầu. Đặc biệt, các căn hộ mới hoàn thiện nội thất thường có nồng độ formaldehyde trong không khí cao gấp 2 – 5 lần ngoài trời, khiến nguy cơ ung thư càng đáng lo ngại, nhất là với trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Làm thế nào để phòng tránh bệnh liên quan đến formaldehyde?
Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả, bạn có thể áp dụng ngay trong không gian sống của mình để giảm thiểu và phòng tránh các bệnh liên quan đến formaldehyde.
Thông gió và lưu thông khí trong nhà
Một trong những cách đơn giản nhất để phòng ngừa bệnh liên quan đến formaldehyde là giữ cho không khí trong nhà luôn được lưu thông. Bạn nên mở cửa sổ, sử dụng quạt thông gió hoặc hệ thống hút khí để đưa không khí độc hại ra ngoài. Với những căn hộ khép kín, việc đầu tư máy cấp khí tươi SmartVent sẽ giúp cung cấp luồng khí sạch liên tục, hạn chế tối đa sự tích tụ formaldehyde trong nội thất.
Lựa chọn vật liệu nội thất an toàn
Để hạn chế phát sinh formaldehyde ngay từ đầu, bạn nên ưu tiên các sản phẩm gỗ tự nhiên hoặc vật liệu đạt chuẩn E0/E1, sơn và keo dán “low VOC”. Việc này giúp giảm đáng kể nguy cơ phát tán formaldehyde trong không khí, từ đó phòng ngừa lâu dài các bệnh liên quan đến formaldehyde.
Sử dụng máy lọc không khí chuyên dụng
Nếu bạn muốn xử lý triệt để formaldehyde, thì máy lọc không khí chuyên dụng là giải pháp hiệu quả. Các dòng máy cao cấp như AirProce AI-700 với lõi lọc than hoạt tính kép, lưu lượng gió mạnh mẽ, có khả năng khử formaldehyde nhanh chóng và toàn diện.
Trong khi đó, máy lọc không khí AI-600 được thiết kế với hệ lọc đa tầng (HEPA H13 + than hoạt tính + F9) giúp lọc sạch bụi mịn PM0.3 và hấp phụ formaldehyde ổn định, bảo vệ sức khỏe trong cả không gian vừa và nhỏ.
Việc kết hợp máy lọc với thông gió tự nhiên sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc xử lý formaldehyde.
Kết luận
Việc nhận biết và chủ động phòng ngừa bệnh liên quan đến formaldehyde là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Bằng cách lựa chọn vật liệu an toàn, tăng cường thông gió và sử dụng máy lọc không khí chuyên dụng, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu rủi ro do formaldehyde gây ra trong không gian sống hằng ngày.
FAQs
1. Bệnh liên quan đến formaldehyde nguy hiểm như thế nào?
Tiếp xúc với chất formaldehyde trong không khí có thể dẫn đến kích ứng mắt, da, hệ hô hấp, làm suy giảm miễn dịch. Về lâu dài, formaldehyde được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm chất gây ung thư cho người (nhóm 1).
2. Làm sao để phòng tránh bệnh liên quan đến formaldehyde cho gia đình?
Lựa chọn vật liệu nội thất an toàn đạt chuẩn E0/E, trồng nhiều cây xanh thoáng khí, kết hợp với giải pháp máy lọc không khí của AirProce và khử formaldehyde sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ.
